1. Nhà thờ Tổ, Nhà thờ Họ ( từ đường ): là một ngôi nhà dành riêng cho việc thờ cúng tổ tiên của một dòng họ hay từng chi họ tính theo phụ hệ (dòng của cha). Nhà thờ họ phổ biến trong văn hóa người Việt tại khu đồng bằng và trung du Bắc Bộ và Trung Bộ.
2. Ngày xưa, nhiều dòng họ không có nhà thờ riêng thì xây một đài lộ thiên dựng bia đá ghi tên thụy, hiệu các tổ tiên. Mỗi khi có giỗ tổ, hoặc có tế tự của một chi họ, thì cả họ hoặc riêng chi họ đó ra đài lộ thiên cúng tế. Đài lộ thiên này là nơi để cúng tế, hoặc tổ chức các trò vui trong ngày giỗ tổ dòng họ hoặc một chi họ. Cúng tế xong sẽ về nhà tộc trưởng hoặc trưởng chi cùng ăn uống. Những dòng họ lớn, giàu có thường tổ chức trò vui vào đêm hôm Tiên thường.
3. Ngày nay, khi điều kiện kinh tế phát triển, người ta có điều kiện tủ bổ, sửa chữa nâng cấp Nhà thờ Tổ với các quy mô khác nhau, bằng gỗ, bằng xi măng giả gỗ trang trí rất rất đẹp. Bàn thờ Thủy tổ để cho chi trưởng nam đời đời giữ hương hỏa, và chỉ khi nào ngành trưởng không có con trai nối dõi thì việc cúng bái mới chuyển sang chi dưới.
Chi họ lớn, sau khi đã phân chi thì nhà thờ của dòng trưởng nam sẽ là nơi thờ phụng từ đời ông thủy tổ, nơi giữ gia phả gốc, nhà thờ này sẽ được gọi là nhà thờ đại tôn.
4. Các nhánh họ khác đều có nơi thờ cúng riêng từ đời ông tổ chi trưởng, gọi là nhà thờ CHI HỌ (hay cửa họ).
Nhà thờ họ sẽ được xây cất với quy mô, kiến trúc phụ thuộc vào khả năng tài chính và đóng góp của các suất họ (từng thành viên nam) và theo địa vị xã hội của những người vai vế trong dòng họ.
5. Phần nội thất, gian giữa thường kiến trúc kiểu mở rộng ra phía tường hậu (chuôi vồ) để xây bệ thờ. Trên bệ thờ đặt các linh toạ hoặc giá gương hoặc (vì tay ngai chạm hình rồng nên còn có tên khác là long ngai).
Phía trong cùng, nơi cao nhất, trang nghiêm nhất sẽ đặt bàn thờ Tủy Tổ, tượng, bài vị ...
Trưởng Các ngành về sau được thờ trên Ngai Thờ, trên ngai thờ để bài vị hoặc là một ống quyển, hoặc khối hộp chữ nhật sơn son thiếp vàng đứng chứa đựng gia phả, có phủ nhiễu điều bên ngoài. Nơi đây là nơi được xem là linh thiêng nhất, nơi mà linh hồn các bậc tổ tiên sẽ ngự trị.
Hằng năm, ngày lễ giỗ tổ tiên tại nhà thờ họ là dịp hội họp lớn nhất của tộc họ, nó đồng thời cũng là dịp để đại bộ phận có xu hướng khuếch đại quan hệ họ hàng", nối lại mối quan hệ họ hàng thân thiết..
5. MỘT SỐ MẪU NHÀ THỜ TỔ, NHÀ THỜ CHI HỌ ĐẸP :
5.1 Bàn thờ :
5.2 Tham khảo đồ thờ trong nhà thờ Tổ.
Tham khảo về sản xuất đồ thờ sơn son thếp vàng truyền thống
Ý kiến bạn đọc
Những tin cũ hơn
Bản dịch tiếng Việt của Giấy phép Công cộng GNU
Người dịch Đặng Minh Tuấn